Szanowne Koleżanki, Szanowni Koledzy, 

zapraszamy do zapoznania się ze sprawozdaniem z pierwszego w formie on-line szkolenia z zakresu ruchu muzealiów, zorganizowanego w dniach 26-28 października przez koleżanki z Podlasia we współpracy z PSIM, koordynowanej przez Bogusławę Klat – członka Zarządu. 

Wydarzenie podsumowały jego inicjatorki i organizatorki: Katarzyna Śliwowska z Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku i Małgorzata Przybyszewska z Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie.

Przykładem poprzedniego roku wyszłyśmy z inicjatywą organizacji, w porozumieniu z Zarządem Stowarzyszenia Polskich Inwentaryzatorów Muzealnych, kolejnego szkolenia w województwie podlaskim z zakresu podstawowych zadań inwentaryzatora. W zamierzeniu spotkanie miało mieć charakter wydarzenia stacjonarnego. Jednak zaistniała sytuacja, związana z szerzącą się na świecie pandemią wirusa covid-19, zmusiła nas do zmiany koncepcji. Spotkanie zostało przeniesione w sferę wirtualną. Mimo naszych obaw, w trzydniowym webinarze pt. Przemieszczanie zbiorów muzealnych. Przepisy – dobre praktyki – organizacja, obok przedstawicieli współorganizatorów i koordynatorów, wzięło udział ogółem 54 uczestników (20 osób z województwa podlaskiego, 4 osoby z warmińsko-mazurskiego, 30 osób z pozostałych województw). 

Pierwszy dzień spotkania miał nieco bardziej uroczysty wydźwięk. Współorganizatorzy wydarzenia: dr Artur Gaweł – dyrektor Podlaskiego Muzeum Kultury Ludowej, prof. dr hab. Wojciech Śleszyński – dyrektor Muzeum Pamięci Sybiru oraz Katarzyna Reszka – Prezeska Polskiego Stowarzyszenia Inwentaryzatorów Muzealnych oficjalnie zainaugurowali szkolenie. 

Następnie zagadnienia z zakresu obowiązujących przepisów prawa odnoszących się do przemieszczania muzealiów, wypracowanych na ich podstawie procedur i wzorów dokumentów, prezentowanych m.in. na blogu Stowarzyszenia, przybliżyła Natalia Ładyka – Główna Inwentaryzatorka Zamku Królewskiego w Warszawie. 

Prelekcja opatrzona obszernym komentarzem, wyczerpała właściwie całość tematyki. Niemniej jednak po jej zakończeniu nieśmiało zaczęła rozwijać się dyskusja, odnosząca się do codziennej praktyki muzealniczej. Podnoszono m.in. kwestie fotografowania i filmowania wypożyczonych muzealiów i obiektów z inwentarza pomocniczego, czy wypożyczania obiektów do instytucji niebędących muzeami. 

Kolejnego dnia Marcin Mondzelewski – kustosz w Zespole ds. Inwentaryzacji i Katalogowania Zbiorów Muzeum Warszawy, wystąpił z prelekcją dotyczącą kontroli stanu zabezpieczenia zbiorów. 

Zasadniczym trzonem wystąpienia był raport o warunkach ochrony zbiorów w miejscu ich przechowywania i eksponowania (z ang. Facility Report), dokument powszechnie stosowany przez muzea europejskie i wdrożony przez część muzeów polskich. Podczas wystąpienia prelegent szczegółowo omówił udostępniony na blogu Stowarzyszenia wzór raportu. Temat okazał się dla niektórych uczestników nowy i trudny zarazem, wymagający weryfikacji wewnętrznych procedur wypożyczania obiektów. Krótka dyskusja jaka wywiązała się po prelekcji, dotyczyła spraw zabezpieczenia samego raportu, z uwagi na zawarte w nim poufne dane, jak również potrzeby opatrzenia podobną procedurą obiektów innych niż muzealia, a objętych ewidencją muzealną oraz kwestii możliwych różnic występujących we wzorach raportów, w odniesieniu do wypożyczeń zagranicznych.

Na koniec głos zabrała Natalia Ładyka – Główna Inwentaryzatorka Zamku Królewskiego w Warszawie, przypominając uczestnikom szkolenia o potrzebie kontroli stanu zabezpieczeń w pracowniach konserwatorskich, którym powierzamy muzealia. 

Ostatni dzień szkolenia okazał się najbardziej intensywny, zarówno z uwagi na liczbę prelekcji, jak i pytań zadanych przez uczestników. Zapoczątkował go wykład Małgorzaty Bogdańskiej-Krzyżanek – kierowniczki Działu Zbiorów i Inwentarzy w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, omawiający kwestie pakowania i transportu obiektów poza siedzibę muzeum oraz organizacji odbiorów konserwatorskich. Prezentacja tematu obok wyciągu z przepisów prawa, obfitowała w przykłady zaczerpnięte z praktyki muzealnej. Prelegentka w swojej wypowiedzi szczególny akcent położyła na rzetelne prowadzenie dokumentacji powiązanej z muzealiami, pozwalającej znacząco obniżyć ryzyko uszkodzenia lub utraty obiektu. W tym względzie podkreśliła rolę instrukcji ekspozycyjnej, zaleceń konserwatorskich i raportu stanu zachowania, jako niezbędnych dokumentów przy obsłudze wypożyczeń.

Kwestią, którą zasygnalizowała prelegentka, a obszerniej kontynuowała Blanka Kuzdro-Chodor – brokerka i Dyrektorka Klienta Korporacyjnego firmy Marsh, partnera Stowarzyszenia, było ubezpieczenie obiektów na ekspozycjach i podczas transportu. Przybliżyła ona uczestnikom m.in. kwestie zakresu ochrony muzealiów i wyłączeń ubezpieczyciela z odpowiedzialności. Następująca po prelekcjach obu Pań dyskusja, zogniskowana została wokół następujących zagadnień: wyceny i aktualizacji wyceny obiektów do ubezpieczenia, ubezpieczenia obiektów niskocennych oraz bezpiecznego transportu muzealiów w czasie pandemii. 

Szkolenie zamknął wykład Anety Jasionek – Głównej Specjalistki, Inwentaryzatorki w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Prelekcja dotyczyła organizacji pracy i ogółu dobrych praktyk związanych z użyczaniem zbiorów, tym samym niejako stała się podsumowaniem wszystkich dni szkolenia. Zainteresowanie uczestników wzbudziło zwłaszcza zaprezentowane podczas wykładu narzędzie, pomocne w porządkowaniu czynności i obiegu dokumentacji dotyczącej wypożyczenia muzealiów. W trakcie dyskusji padły również pytania o wywóz obiektów poza obszar UE i procedur z tym związanych.

Organizacja spotkania w nowej rzeczywistości była wyzwaniem obarczonym niemałymi obawami. Nowa sytuacja przyniosła jednak nowe rozwiązania. Dziękujemy za uczestnictwo w szkoleniu i mamy nadzieję, że zdobyta wiedza przyda się Państwu w codziennej praktyce zawodowej. Pragniemy również podziękować Zarządowi PSIM, który po raz kolejny wsparł naszą inicjatywę. Dziękujemy zwłaszcza Bogusławie Klat – Zastępczyni Głównego Inwentaryzatora w Zamku Królewskim w Warszawie, która aktywnie włączyła się w przygotowania. Szczególne podziękowania kierujemy także w stronę prelegentów, których doskonałą znajomoś tematu oraz chęci dzielenia się wiedzą, zdołała wypełnić czas spotkania treściami istotnymi z punku widzenia opieki nad zabytkami. 

Autorki:

  • Małgorzata Przybyszewska – Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej, Wasilków 
  • Katarzyna Śliwowska – Muzeum Pamięci Sybiru, Białystok